Sử dụng vật liệu mới mới thay thế cát trong xây dựng

[cuongthinhco]

Theo một thống kê gần đây, nhu cầu sử dụng cát trong lĩnh vực xây dựng hàng năm hiện ở mức xấp xỉ 100 triệu m³/năm. Mức sử dụng này ước tính sẽ tăng lên 130 triệu m³/năm vào năm 2020. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều chuyên gia nhận định rằng, nhu cầu sử dụng hiện tại đã lên đến 140 - 150 triệu m³/năm và đến năm 2020 đạt mức 200 triệu m³/năm. Do đó, nếu không có vật liệu mới thay thế cát thì việc khai thác cạn kiệt nguồn tài nguyên này sẽ xảy ra không xa nữa.

Theo giáo sư Nguyễn Văn Phước, Viện trưởng Viện Tài nguyên và Môi trường, Đại học quốc gia TPHCM nhìn nhận về khả năng đáp ứng nhu cầu sử dụng cát đã vượt khá xa dự đoán của Bộ Xây dựng. Điều đáng nói là khả năng cung ứng ngày càng khan hiếm, trong khi nhu cầu sử dụng lại không ngừng tăng lên. Hiện sản lượng cát thu được từ các hoạt động cho phép như nạo vét lòng sông và khai thác theo định mức kinh tế kỹ thuật chỉ đáp ứng được khoảng 60% - 65% nhu cầu. Phần còn lại, lấy từ hoạt động khai thác trái phép. Chưa kể, trong thời gian gần đây, chúng ta còn tiến hành xuất khẩu cát (trái phép) trong khi nguồn nhập khẩu cát từ các nước lân cận bị hạn chế, khiến cho nguồn cung trong nước ngày càng thiếu hụt trầm trọng hơn.

Tác động từ việc khai thác trái phép, quá định mức cát

Khi khai thác quá mức, những lỗ hổng sâu trong lòng sông sẽ hình thành làm biến đổi vận tốc dòng chảy, thậm chí tạo ra những trục nước xoáy trong lòng sông, gây nguy hiểm cho tàu bè đi lại. Ngoài ra, hút cát quá mức sẽ gây sạt lở nghiêm trọng hai bên bờ sông, giảm diện tích đất tự nhiên. Tại nhiều vùng còn gây ra thiệt hại vô cùng nghiêm trọng cho đời sống người dân do nhà bị sụp lún hoặc bị nước cuốn trôi.

Giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn cát cung ứng để ngăn nhiều hệ lụy xấu đến môi trường

Để ngăn chặn tình trạng trên, cơ quan chức năng cần có giải pháp quản lý, giám sát chặt chẽ, tránh tình trạng lợi dụng hoạt động nạo vét sông để khai thác cát quá mức cho phép như hiện nay.

Ngoài ra, tăng cường sản xuất và sử dụng nguồn nguyên liệu mới thay thế là rất cần thiết. Kinh nghiệm từ nhiều nước trên giới cho thấy, ngay từ thập niên 70, họ đã bắt đầu sử dụng tro xỉ, tro trấu… làm vật liệu san lấp như: làm ổn định nền móng cùng với bulong neo - bulong móng, đất nền, làm gạch ốp lát, gạch xây, gạch lót đường, làm bê tông xi măng xây dựng cảng, cải tạo trong đất nông nghiệp, chất độn cho polymer… Kết quả đã giúp công trình giảm co ngót, giảm ăn mòn; trong xây dựng cảng, các trạm cứu trợ dưới nước, vật liệu trên giúp gia tăng độ vững chắc, sức đề kháng hóa học; giảm được nhiệt thủy hóa, tăng độ vững chắc cho công trình. Đặc biệt, đối với các công trình kiến trúc làm gia tăng hiệu quả chống thấm vượt trội.

Xem thêm về bulong



Tại nước ta, thời gian qua cũng có rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học chứng minh, có thể sử dụng nguồn nguyên liệu tro, than, bụi xỉ… để tái chế thành vật liệu mới thay thế cho cát. Trong hỗn hợp tro xỉ, xỉ than và tro trấu có thành phần khoáng tương tự cát, nên có thể sử dụng trực tiếp, không bổ sung thêm phụ gia. Hiện loại vật liệu mới này cũng đã được đưa vào ứng dụng thực tế tại một số công trình của tỉnh Đồng Nai và chứng minh tính hiệu quả của nó. Chủ đầu tư đã tiết giảm 20% - 30% chi phí nhờ sử dụng loại vật liệu mới này.

Đánh giá về vật liệu mới

Theo các chuyên gia đánh giá, chất lượng vật liệu mới thay thế cát là ổn, dễ áp dụng vào thực tiễn; giảm đến mức thấp nhất tác động đến môi trường, tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên, hạn chế việc khai thác cát, đá gây sạt lở bờ. Đặc biệt, nguyên liệu sản xuất loại vật liệu mới được tận dụng từ nguồn thải công nghiệp mang lại lợi nhuận, tiết kiệm chi phí sản xuất và xây dựng cho doanh nghiệp, đồng thời tiết kiệm quỹ đất dùng chôn lấp chất thải, hạn chế khả năng gây suy thoái môi trường.